آفرينش و پيدايش جهان در «متون مقدس بنيادين از سراسر جهان» به چشم ميخورد و آنچه اديان و اسطورهها را گرد سه موضوع ميآورد زندگي، مردم، مرگ، پايان جهان و رستاخيز نام دارد.
وي كه شب گذشته (30مهرماه) در سراي اهل قلم سخن ميگفت به «ميرچا الياده» مترجم كتاب اشاره كرد و افزود: در اين كتاب تمام اسطورههاي اديان مختلف گردآمده است نكتهاي كه در هيچ كتاب ديگر نخواندهايد. اگر همه آثار الياده به فارسي ترجمه شود ميتوان به بررسي كاملتري از اسطورهشناسي و پديدارشناسي دست يافت.
مترجم «دانشنامه اساطير جهان» خاطرنشان كرد: از ديدگاه اسطورهشناسي و پديدارشناسي مديون اين شخصيت بزرگ جهاني هستيم و در سراسر كتاب متون مقدس آفرينش، پيدايش جهان و مرگ را ميبينيد.
وي افزود: الياده ايران زمين را نيز در اين كتاب مطرح كرده است ولي تمام متون اوستايي را پيگيري نكرده و از بخشهاي مهم اوستا استفاده نكرده است زيرا در آن دهه اوستاشناسي و ايرانشناسي به اوج خود نرسيده بود. وي همچنين از يشتها كه از مهمترين منابع ايران باستان و از متون مقدس كيش مهر و ميتراست استفاده نكرده است.
مولف «سرودههاي روشنايي» يادآور شد: در اين كتاب راجع به خدايان در كيشها و اديان مختلف بحث شده و خداي آفريننده هر قومي نسبت به خداي آفرينش ديگر قوم بيان شده است.
وي افزود: ميبينيم ديدگاهي كه شرقيها از آفرينش دارند بسيار متعالي، برزوار و كاملا آسماني است. اهورامزدا كه خداي آفريننده در ايران باستان است شخصيت آسماني دارد.
اسماعيلپور يادآور شد: اهورامزدا سرور دانش، خرد و معرفت است كه نماد خردورزي و خردگرايي در ايران باستان را نشان ميدهد و ميتوان به خدايان استراليا و يونان اشاره كرد كه چقدر متفاوت با خدايان ايران است. در استراليا خداي آفريننده مانند بنجيل پيرمرد سالخورده و صاحب دو فرزند است!
وي در ادامه افزود: خدايان استراليا، يونان، چين و... با خداي ايدهآل مانند ميترا، مزدا كه كاملا آسماني هستند متفاوت است. مينويي بودن ايزدان ايراني و هندي امتياز در بين باورهاي كهن ايرانيان باستان است.
رئيس پژوهشكده زبانشناسي، كتيبهها و گويش خاطرنشان كرد: الياده به خاطي ديدگاه پديدارشناسي، اسطورههاي امروز را جزو كيشها و اديان قرار داده است. ديدگاه الياده اين فرصت را ميدهد كه اديان بزرگي كه تأثير گذار در جهان بودند در مرحله افسانه بمانند و اسطوره خداي خورشيد مطرح شود.
وي افزود: خداي خورشيد سرخپوستان با آينهاي طلوع ميكند و با همان آينه غروب ميكند و اين مسأله را با خورشيد در ايران باستان و سرودههاي آن در مهريشت اوستا مقايسه كنيد.
اين استاد دانشگاه شهيد بهشتي يادآور شد: پيوند انسان و ايزدان را در كيشهاي استراليايي، آفريقايي، يوناني و آمريكايي ميبينيد كه بيشتر جنبه زميني دارند و جنبه زميني آن بيشتر نمود دارد، ايزدان ايراني بيشتر جنبه آسماني دارند و اين مسأله را در هيچ كتابي نميتوان كنار هم ببينيد و بررسي سنجشي داشته باشيد.
وي افزود: مترجم اين كتاب از متون اوستايي منابع بيشتري در دسترس داشت و ميتوانست از يشتها كه ترجمه آلماني و فرانسوي آن موجود است استفاده كند ولي اين مسأله در اين اثر كمتر بهچشم ميخورد.
اين مانيشناس يادآور شد: در اين كتاب از مانويها چيزي نميبينيد ديني تأثيرگذار از خاور و باختر كه اسطوره آفرينش آن بسيار زيبا بيان شده و ميبينيم كه زبور ماني از متون مسيحي ارزشمندتر است زيرا متون مسيحي در دسترس است و زبور ماني را نميتوانيم به آساني بيابيم.
وي افزود: در رويه 163 مولف اثر از بندهش مطلبي را نقل كرده و مترجم از ترجمه زنده ياد مهردادبهار استفاده كرده است زيرا بندهش يكي از منابع بنيادي فرهنگ ايران و نخستين دانشنامه ايرانيان بهشمار ميآيد.
اين زبانشناس يادآور شد: در رويه 127 كتاب از يسنا بخشي از اوستا استفاده شده و با ترجمه جليل دوستخواه مقايسه شده است زيرا ترجمه متون باستاني را نميتوانيم يككاسه ببينيم ترجمه پورداوود و كار اوستاشناس برجسته در آلمان توسط هوم باخ كه 40 سال در اوستا و گاهان زرتشت كار كرده مطمئنا آثار پر بينندهتري دارد.
وي به ترجمه كتاب اشاره كرد و گفت: بدون تعارف در سراسر مجموعه چهار جلدي اشتباه فاحشي ديده نميشود و در نحوه اصطلاحات و نامهايي كه از اديان و اسطورههاي غيرايراني و انيراني ياد شده تفاوت سليقه مشاهده نميشود.
اسماعيلپور به مدير انتشارات فراروان (حميد نمازيها) پيشنهادي داد و گفت: در چاپ بعدي كتاب اين چهار مجموعه را به صورت يكجا و واحد با جلد گالينگور منتشر كنيد زيرا اين مجموعه مانند رمان نيست كه يكبار خوانده و به كناري گذاشته شود بلكه مجموعهاي ارزشمند است كه بايد 30 سال در كتابخانههاي نگهداري شود.
وي پيشنهاد ديگري ارائه داد و افزود: در اين كتاب نمايه ديده نميشود و با اينكه فرشتگان اديان و ايزدان مختلفي در اين كتاب مطرح ميشود به نمايه نياز دارد و ميتواند براي پژوهشگران و محققان مفيد واقع شود.
اين اسطورهشناس خاطرنشان كرد: آمار نشر كتاب در ايران بالاست ولي كتابهاي كارشناسي شده كمتر منتشر ميشود و مترجم توانسته يكدستي را در چهار جلد كتاب حفظ كند.
مجموعه چهار جلدي «متون مقدس بنيادين از سراسر جهان» عصر روز گذشته (30 مهرماه) در سراي اهل قلم رونمايي و نقد شد و تاريخپژوهان و اسطورهشناسان درباره آن به گفتوگو پرداختند.
نظر شما